Երեկ Մոսկվայում հանդիպել են ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը և Սաուդյան Արաբիայի թագավոր Սալման բեն Աբդել-Ազիզ Ալ Սաուդը: Դիվանագիտական հաճոյախոսությունների փոխանակումից հետո նրանք, արդեն առանց լրագրողների, անցել են բուն խնդիրներին` Սիրիա, Իրան, Իրաք, էներգետիկ համագործակցություն։ Հանդիպման մեխը դարձել է C- 400 ռուսական հակաօդային պաշտպանության համակարգերի Սաուդյան Արաբիային վաճառքի պայմանավորվածությունը: Թագավորը ցանկություն է հայտնել գնել ռուսական C-400 «Տրիումֆ» հակաօդային պաշտպանության համակարգը` հայտնում է Al Arabiya հեռուստաալիքը: Պուտինը չի մերժել` ռուսական կողմը զենքի արտադրության և պահպանման տեխնոլոգիան կփոխանցի Սաուդյան Արաբիա, գործարքի իրականացման ժամկետը չի նշվում, հայտնում է Reuters-ը:
Փաստացի` կրկնվում է նույն պատմությունը` ինչ Էրդողանի հետ էր: Պուտինը խոստանում է C -400-ների արտադրության և պահպանման տեխնոլոգիա, ինչպես խոստացել էր Էրդողանին, բայց Անկարայում ընթրիքից հետո հրաժարվել տեխնոլոգիայի վաճառքից ու գործարքը սահմանափակել միայն C -400-ներով: Զենիթահրթիռային համակարգերը վաղուց ՌԴ նախագահի ձեռքին քաղաքական զենք են դարձել, որ, բացի վաճառքի ֆինանսական շահույթից, օգնում են նրան տարածաշրջանում իր ցանկացած հարցերը լուծելու: Ընդ որում` ոչ ոք չի կարող ասել, թե ի՞նչ է ի վերջո նա ծրագրել: Ակնհայտ է, որ C -400-ների տեխնոլոգիայի փոխանցումը Սաուդյան Արաբիային առաջին պատասխանն է Թեհրանում Թուրքիայի ու Իրանի նախագահների հանդիպման և տարածաշրջանում Թուրքիա-Իրան-Իրաք առանցքի ձևավորման` առանց Ռուսաստանի: Բայց շատ մեծ հարց է, թե իրականում Ռուսաստանը Սաուդյան Արաբիային, կամ որևէ երկրի, կվաճառի՞ C-400-ների արտադրության տեխնոլոգիան: Եվ ի՞նչ պայմաններով: Տեխնոլոգիայի վաճառքը ինքնին ենթադրում է զենքի արտադրություն: Եթե այդքան թանկարժեք արտադրություն է ստեղծվում, հազիվ թե զենքը արտադրվի միայն սեփական սպառման համար` ասենք, երկրի յուրաքանչյուր բնակչի մեկ C -400, զենքը պիտի վաճառվի: Համաձա՞յն է Մոսկվան զենքի շուկայում մրցակից ունենալուն: Եվ` ինչու՞: Ի՞նչ պայմաններով, վաճառքից տոկոսներ ստանալու՞: Պայմանագիր դեռ չի ստորագրվել, սկսվում են նախապայմանագրային բանակցությունները, հենց այստեղ է գործարքի ամբողջ քաղաքական հմայքը: Տեղեկությունը տարածվել է, և Պուտինը ժամանակ է ստացել` Թուրքիայի ու Իրանի հետ նոր հարթակից ու իր պայմաններով խոսելու` հաշվի առնելով Թուրքիայի ու Սաուդյան Արաբիայի, Իրանի ու Սաուդյան Արաբիայի բարդ փոխհարաբերությունները: Միշտ էլ կա նահանջի հնարավորություն` կբանակցեն ու կպարզվի, որ Մոսկվան վաճառում է միայն C-400-ները, որ արդեն իսկ միլիարդների գործարք է, իսկ տեխնոլոգիաները` ոչ: Բայց այդ ընթացքում կստանա այն, ինչի մասին հրապարակային քաղաքականության մակարդակում հայտնի է դառնում ժամանակի հետ:
Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ
Հ.Գ. ԱՄՆ-ին անհանգստացնում է Սաուդյան Արաբիայի և այլ դաշնակիցների հետաքրքրվածութունը ռուսական C- 400 զենիթահրթիռային համակարգերի ձեռքբերմամբ` հայտարարել է ԱՄՆ ՊՆ ներկայացուցիչ, փոխգնդապետ Միշել Բալդանզան։ «Մենք բազմիցս ընդգծել ենք խոշոր ռազմական գնումների ծրագրի իրագործման ժամանակ ԱՄՆ-ի և տարածաշրջանում այլ երկրների սպառազինության համակարգերի օպերատիվ համատեղելիության պահպանման կարևորությունը։ Այդ համատեղելիությունն անհրաժեշտ է ընդհանուր սպառնալիքների հետմղման համար»,- ասել է Բալդանզան։ Պենտագոնի ներկայացուցիչը հիշեցրել է, որ Վաշինգտոնին և Էր-Ռիադին կապում են ռազմական գնումների ոլորտում բազմամյա հարաբերությունները։ Միշել Բալդանզան չի ասել, բայց ակնհայտ է, որ C- 400-ներով Սաուդյան Արաբիային զինելը գեղեցիկ գամ է ԱՄՆ-Սաուդյան Արաբիա հարաբերությունների մեջ, որը դուրս քաշելու համար Վաշինգտոնն ու Էր Ռիադը տհաճություններ, եթե ոչ ավելին, կունենան: Ահա ևս մի փաստարկ, թե ինչու ՌԴ նախագահը C- 400-ները օգտագործում է քաղաքական նպատակներով ու չի ափսոսում դարձնել սովորական զենք` ինչպես Կալաշնիկովի ինքնաձիգները, որի արտադրության վերաբերյալ Սաուդյան Արաբիայում պայմանագիրն արդեն կնքվել է: Ինչու՞ ոչ: